• જ્યારે પિત્તાશયમાં સામાન્ય કોષો અસામાન્ય કોષોમાં બદલાઇ જાય છે, અને નિયંત્રણથી બહાર જતા રહે છે ત્યારે એને પિત્તાશયના કેન્સર થયો હોય એવું કહેવાય છે. પિત્તાશય એ એક નાનો, પિઅર-આકારનું અંગ છે જે યકૃત હેઠળ છુપાયેલું છે. પિત્તાશય, પિત્તને સંગ્રહિત કરે છે, એક પ્રવાહી જે યકૃતમાં બનાવવામાં આવે છે, અને શરીરને ચરબી તોડવામાં મદદ કરે છે.

  પિત્તાશયના કેન્સરવાળા મોટાભાગના લોકોને પિત્તાશયની બીજી એક સ્થિતિ હોય છે જેને “પિત્તાશય ની પાથરી / ગોલસ્ટોન્સ” (Gallstones) કહેવાય છે. ગોલસ્ટોન્સ એવા નાના પથ્થરો છે જે પિત્તાશયની અંદર બને છે.

શરૂઆતમાં, પિત્તાશયનું કેન્સર ના કોઈપણ લક્ષણો ના દેખાય કે ના અનુભવ થાય. ઘણા કિસ્સાઓમાં, પિત્તાશય કેન્સર અણધારી રીતે જોવા મળે છે જ્યારે:

• ડૉક્ટર ગોલસ્ટોન્સ ને લીધે થતા લક્ષણોની સારવાર માટે પિત્તાશય ને બહાર કાઢે છે. (ગોલસ્ટોન્સ પણ, પિત્તાશય કેન્સર જેવા લક્ષણો પેદા કરી શકે છે.)
• ડૉક્ટર બીજા કારણોસર પેટની ઇમેજિંગ પરીક્ષણો કરી શકે છે. ઇમેજિંગ પરીક્ષણો શરીરના અંદરના ચિત્રો બનાવે છે.

પિત્તાશય કેન્સર ના લક્ષણો નિમ્નલિખિત પ્રકાર ના હોઈ શકે છે:

• પેટમાં દુખાવો થવો, ખાસ કરીને પેટની ઉપરની જમણી બાજુ અથવા ઉપલા મધ્ય ભાગમાં
• ભૂખ ઓછી થવી
• ઉબકા અથવા લટી થવી
• વજનમાં ઘટાડો થવો
• કમળો, એટલે જ્યારે ત્વચા અને આંખનો સફેદ ભાગ, પીળો થઇ જાય છે

પિત્તાશય કેન્સર ના હોય તેવી પરિસ્થિતિઓને કારણે પણ આ બધા લક્ષણો થઈ શકે છે. પરંતુ જો તમને આ લક્ષણો છે, તો તમારા ડૉક્ટર ને કહો.

હા. પિત્તાશયના કેન્સરની તપાસ માટે, તમારા ડૉક્ટર ઇમેજિંગ પરીક્ષણ કરશે. ઇમેજિંગ પરીક્ષણોમાં અલ્ટ્રાસાઉન્ડ (ultrasound), સી.ટી. સ્કેન (C.T. Scan)અથવા એમઆરઆઈ સ્કેન (MRI Scan) હોઈ શકે છે.

કેન્સર સ્ટેજીંગ (Cancer Staging) એ એક એવી રીત છે જેમાં ડૉક્ટરો શોધી એ શોધવાનો પ્રયત્ન કરે છે કે શું કેન્સરની શરૂઆત જ્યાં થઈ છે ત્યાં થી કેન્સર પેશીના સ્તરની આગળ ફેલાઈ ગયો છે કે નહીં, અને જો આમ છે તો તે કેટલી દૂર સુધી ફેલાઈ ગયો છે.

તમારા માટે યોગ્ય ઉપચાર, તમારા પિત્તાશયના કેન્સરના તબક્કા પર, અને તમારી અન્ય તબીબી સમસ્યાઓ પર ઘણો આધાર રાખે છે.

પિત્તાશય કેન્સરની સારવાર સામાન્ય રીતે નીચેના એક અથવા વધુ સાથે કરવામાં આવે છે:

• સર્જરી (Surgery) – કેન્સરની સારવાર માં, કેન્સરને કાઢવા માટેની સર્જરી કરી શકાય છે.
• કીમોથેરપી (Chemotherapy)- કેમોથેરાપી થી કેન્સરના કોષો નષ્ટ તથા વધતા અટકાવવા માટેની ખાસ પ્રક્રિયા છે.
• રેડિયેશન થેરેપી (Radiation Chemotherapy) – રેડિયેશન, કેન્સરના કોષોને મારી નાખે છે.

પિત્તાશયનું કેન્સર કેટલીકવાર સારવારથી પણ મટાડવામાં આવે છે. જ્યારે કેન્સર પ્રારંભિક તબક્કે જોવા મળે છે, ત્યારે જ આ સંભવિત છે. પરંતુ, ઘણીવાર, પિત્તાશય કેન્સર પ્રારંભિક તબક્કે જોવા મળતું નથી. જો તમારા પિત્તાશયના કેન્સરનો ઇલાજ ન કરી શકાય, તો તમારા ડૉક્ટર તમારી પીડા, કમળો, અથવા અન્ય લક્ષણોમાં ઓછા કરવા માટે અન્ય સારવાર કરી શકે છે.

સારવાર પછી, કેન્સર પાછો આવે છે કે નહીં તે જોવા માટે તમારી તપાસ ઘણી વાર કરવામાં આવશે. નિયમિત ફોલો-અપ પરીક્ષણોમાં સામાન્ય રીતે ટેસ્ટ્સ, રક્ત પરીક્ષણો, અને ઇમેજિંગ પરીક્ષણો કરાવવાની હોય છે.

તમારે ઉપર સૂચિબદ્ધ લક્ષણો માટે પણ ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ. આ લક્ષણો હોવાનો અર્થ એટલે કે તમારા પિત્તાશયનું કેન્સર પાછું આવી ગયું છે. જો તમને કોઈ પણ લક્ષણો હોય તો તમારા ડૉક્ટર ને તરત જ જણાવો.

જો તમારું પિત્તાશયનું કેન્સર પાછું આવે છે અથવા ફેલાય છે, તો તમારી પાસે વધુ રેડિયેશન થેરેપી, કીમોથેરેપી અથવા બંને હોઈ શકે છે.

મુલાકાત અને પરીક્ષણો વિશે તમારા ડૉક્ટર ની બધી સૂચનાઓનું પાલન કરવું અત્યન્ત મહત્વપૂર્ણ છે. સારવાર વખતે, તમને થતી કોઈપણ આડઅસર અથવા સમસ્યાઓ વિશે તમારા ડૉક્ટર ને જાણવાનું અત્યન્ત મહત્વપૂર્ણ છે. તમારા ડૉક્ટર ને હંમેશા જણાવો કે તમને કોઈ સારવાર વિશે કેવું લાગે છે.

પિત્તાશય કેન્સરની સારવાર કરાવવા માટે ઘણા વિકલ્પ માંથી નિર્ણય લેવો પડશે જેમ કે — “કઈ સારવાર કરાવવી, અથવા તો બીજું શું કરવું?”

તમારા ડૉક્ટર ને હંમેશા જણાવો કે તમને કોઈ સારવાર વિશે કેવું લાગે છે. જ્યારે પણ તમને સારવાર આપવામાં આવે, ત્યારે અવશ્ય પૂછો:

• આ સારવારના ફાયદા શું છે? શું તે મને લાંબા સમય સુધી જીવવામાં મદદ કરે છે? તે લક્ષણો ઘટાડશે અથવા અટકાવશે?
• આ ટ્રીટમેન્ટમાં ડાઉનસાઇડ (ગેરફાયદા) શું છે?
• શું આ સારવાર ઉપરાંત અન્ય વિકલ્પો પણ છે?
• જો હૂં આ સારવાર નહીં કરવું તો શું થશે?