...

યકૃતનું (લીવર) કેન્સર

લક્ષણો, કારણો અને સારવારની સંપૂર્ણ માહિતી

You are here >> Home > Blog > Liver > Cancer > યકૃતનું (લીવર) કેન્સર

યકૃત (Liver) આપણા શરીરનું મહત્વપૂર્ણ અંગ છે, જે પાચન પ્રક્રિયા (digestion)માં સહાયક છે અને જહેરી પદાર્થોને દૂર કરવા માટે જવાબદાર છે. અયોગ્ય જીવનશૈલી અને ખૂબ આલ્કોહોલનું સેવન જેવા કારણો યકૃતને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે, જેના કારણે યકૃતનું કેન્સર (Liver Cancer) થવાની શક્યતા વધી જાય છે. 
 
આ રોગના પ્રાથમિક તબક્કામાં ખાસ લક્ષણો દેખાતા નથી, જેના કારણે બહુ વખત પછી જ રોગનું નિદાન થાય છે. આ બ્લોગમાં આપણે યકૃતના કેન્સરના મુખ્ય લક્ષણો, કારણો, ઉપચાર પદ્ધતિઓ અને બચાવ ઉપાયો વિશે વિગતવાર ચર્ચા કરીશું.

સારાંશ (Summary)

યકૃતનું કેન્સર, જે ખતરનાક અને જીવલેણ રોગ છે, મુખ્યત્વે લીવર સિરોસિસ, અયોગ્ય જીવનશૈલી, હેપાટાઈટિસ (Hepatitis) ઈન્ફેક્શન અને આલ્કોહોલના વધતા સેવનથી થવાનું જોખમ રહે છે. પ્રારંભિક તબક્કામાં લક્ષણો જણાતા નથી, જેના કારણે નિદાન મોડું થાય છે. જો કે, સમયસર તપાસ અને યોગ્ય સારવારથી રોગ પર નિયંત્રણ મેળવવું શક્ય છે.
યકૃતના કેન્સરના મુખ્ય કારણોમાં લીવર સિરોસિસ, લાંબા સમય સુધી આલ્કોહોલનું સેવન, હેપાટાઈટિસ B અને C જેવી ઇન્ફેક્શન અને ફેટી લીવર ડિસીઝ (Fatty Liver Disease)નો સમાવેશ થાય છે.
આ રોગના લક્ષણોમાં પેટમાં દુખાવો, ભૂખમાં ઘટાડો, શરીર પર પીળાશ (Jaundice) આવવી અને અચાનક વજન ઘટવું મુખ્ય હોય છે.
યકૃતના કેન્સરનું નિદાન અલ્ટ્રાસાઉન્ડ, CT સ્કેન, MRI અને લેબોરેટરી પરીક્ષણો દ્વારા થાય છે, જેનાથી યકૃતના કામકાજ અને ગાંઠનું નિરીક્ષણ થાય છે.
યકૃતનું કેન્સર - યકૃતનું (લીવર) કેન્સર

તથ્યો (Facts)

વધુ જાણો (Know More)

લક્ષણો (Symptoms)

કારણો (Causes)

નિદાન (Diagnosis)

સારવાર (Treatments)

સારવાર નાં વિકલ્પો અને પરિણામોનું ટેબલ (Treatment Options and Outcomes Table)

યકૃતના કેન્સર માટે વિવિધ ઉપચાર પદ્ધતિઓ ઉપલબ્ધ છે, જેમાં શસ્ત્રક્રિયા, લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ, અને કેમોથેરાપી જેવી પદ્ધતિઓનો સમાવેશ થાય છે. ઉપચાર પસંદ કરતી વખતે ડોક્ટર રોગના તબક્કા, દર્દીની શારીરિક સ્થિતિ અને કેન્સર ફેલાવાના સ્તરને ધ્યાનમાં રાખે છે. નીચેના ટેબલમાં વિવિધ ઉપચાર પદ્ધતિઓ, તેમના સંકેતો, આડઅસરો અને અપેક્ષિત પરિણામોની વિસ્તૃત માહિતી આપવામાં આવી છે.
સારવાર હેતુ સામાન્ય આડઅસરો અપેક્ષિત પરિણામો
શસ્ત્રક્રિયા (Surgery) પ્રાથમિક ટ્યુમરમાં, જ્યાં ટ્યુમર મર્યાદિત ભાગમાં હોય ત્યારે. દુખાવો, થાક અને પુનઃપ્રાપ્તિમાં વધુ સમય લાગે. યોગ્ય શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા ટ્યુમર સંપૂર્ણપણે દૂર થઈ શકે છે.
લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટ (Liver Transplant) જ્યાં લિવરનો મોટો ભાગ પ્રભાવિત હોય અને શસ્ત્રક્રિયા શક્ય ન હોય. છાતીમાં દુખાવો, અંગ દાન સાથે સંબંધિત જોખમ. નવું લિવર રોગમુક્ત જીવન પૂરું પાડે છે.
કેમોથેરાપી (Chemotherapy) જ્યાં ટ્યુમર લિવરથી બહાર ફેલાયેલું હોય ત્યારે. ઉલ્ટી, થાક, વાળ પડવું, હિમ્યુનિટી ઘટવું. કૅન્સરના ફેલાવાને રોકવામાં મદદરૂપ.
ટાર્ગેટેડ થેરાપી (Targeted Therapy) ચોક્કસ પ્રકારે ટ્યુમરના કોષોને નિશાન બનાવીને નષ્ટ કરવું. ત્વચા રેશિસ, મલસાણી, ખાંસી. સ્વસ્થ કોષોને ઓછી અસર થાય અને પરિણામ વધુ સારું મળે.
રેડિઓથેરાપી (Radiotherapy) પીડા ઘટાડવા માટે અથવા ટ્યુમરના કદને ઘટાડવા માટે ઉપયોગ થાય છે. ત્વચા પર લાલચટ્ટા અને બળતરાં. પીડા ઘટાડીને જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો થાય.
ઇમ્યુનોથેરાપી (Immunotherapy) જ્યાં દવાઓ દ્વારા રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારી શકાય. થાક, તાવ, ત્વચામાં ફેરફાર. લાંબા ગાળે ટ્યુમર નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદરૂપ.
એબ્લેશન થેરાપી (Ablation Therapy) જ્યાં શસ્ત્રક્રિયા શક્ય ન હોય અને ટ્યુમર નષ્ટ કરવો જરૂરી હોય. હલકો દુખાવો અને બળતરાં. ટ્યુમરનો કદ ઘટાડીને લક્ષણોમાં રાહત મળે.
એમ્બોલાઇઝેશન થેરાપી (Embolization Therapy) જ્યાં ગાંઠ સુધી જતાં રક્તવાહિનીને અવરોધવાની જરૂર હોય. થાક, તાવ, સંભવિત છૂટકેશન. ટ્યુમરના વિકસાવા અટકાવી લક્ષણોમાં સુધારો થાય.
પેલિયેટિવ કેર (Palliative Care) ક્યાં ઉપચાર શક્ય ન હોય ત્યારે પીડા ઘટાડવા માટે. ખાસ આડઅસરો નથી. જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો કરીને દર્દીમાં આરામ મળે.
પોષણ સંમર્થન (Nutritional Support) શારીરિક પોષણ જાળવી ટ્યુમર પ્રતિકાર વધારવું. ખાસ આડઅસરો નથી. ENERGY જાળવવામાં ઉપચાર વધુ અસરકારક બને છે.

તમારા ડોક્ટરને પૂછવા જેવાં પ્રશ્નો

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો

યકૃતનું કેન્સર હેપાટાઈટિસ B અને C જેવી ઇન્ફેક્શન, આલ્કોહોલના વધતા ઉપયોગ, ફેટી લીવર ડિસીઝ અને જીવનશૈલીના ગેરવર્તનથી થવાનું જોખમ વધારે છે.
મુખ્ય લક્ષણોમાં પેટના ઉપરના ભાગમાં દુખાવો, અચાનક વજન ઘટવું, ભૂખમાં ઘટાડો, શરીર પર પીળાશ (Jaundice) આવવું અને થાક લાગવો છે.

ડોક્ટર આલ્ટ્રાસાઉન્ડ, CT સ્કેન, MRI, લિવર ફંક્શન ટેસ્ટ અને બાયોપસી દ્વારા યકૃતમાં ગાંઠ કે અનિયમિતતા તપાસી રોગનું નિદાન કરે છે.

જો કેન્સર પ્રાથમિક તબક્કામાં હોય અને યકૃતના મર્યાદિત ભાગમાં હોય, તો શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા સંપૂર્ણ રોગમુક્તિ શક્ય છે.

લિવર ટ્રાન્સપ્લાન્ટમાં મુખ્ય જોખમમાં ઇન્ફેક્શન, અંગ દાન સાથે સંબંધિત પ્રતિક્રિયા અને પુનઃપ્રાપ્તિ માટે લાંબા ગાળાની કાળજીનો સમાવેશ થાય છે.

હેપાટાઈટિસ B માટે રસી ઉપલબ્ધ છે, જે આ ઈન્ફેક્શનને અટકાવતી હોવાથી યકૃતના કેન્સર થવાનું જોખમ ઘટાડે છે.

ઉપચાર દરમિયાન પોષણ જાળવવું ખૂબ મહત્વપૂર્ણ છે. ટ્યૂબ ફીડિંગ અથવા દ્રાવ્ય પદાર્થોથી ENERGY જાળવી રાખવામાં આવે છે.

તંબાકુ અને આલ્કોહોલનું સેવન બંધ કરવું, તંદુરસ્ત આહાર લેવો અને ડોક્ટર દ્વારા સૂચિત નિયમિત તપાસ કરાવવી જરૂરી છે.

હા, આલ્કોહોલનો સંપૂર્ણ ત્યાગ, પૌષ્ટિક અને બિનમસાલેદાર આહાર અને નિયમિત શારીરિક વ્યાયામ યોગ્ય છે.

તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અપનાવવી, તંબાકુ અને આલ્કોહોલનું સેવન ટાળવું, હેપાટાઈટિસ B માટે રસી લેવો અને યકૃતના આરોગ્ય માટે નિયમિત તપાસ કરાવવી જરૂરી છે.

Reader Interactions

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Dr Harsh Shah Robotic Cancer Surgeon

ડૉ. હર્ષ શાહ

MS, MCh (GI cancer Surgeon)

ડૉ. હર્ષ શાહ અમદાવાદના એક પ્રખ્યાત જી.આઈ અને એચ.પી.બી રોબોટિક કેન્સર સર્જન છે. તેઓ ભોજન નળી, પેટ, લીવર, પેન્ક્રિઆસ, મોટા આંતરડા, મલાશય અને નાના આંતરડા નાં કેન્સરનો ઇલાજ કરે છે. તેઓ એપોલો હોસ્પિટલમાં ઉપલબ્ધ છે.

5/5 - (12 reviews)
Dr. Harsh J Shah

Exclusive Health Tips and Updates