...

સ્વાદુપિંડનું કેન્સર

લક્ષણો, કારણો અને સારવારની સંપૂર્ણ માહિતી

You are here >> Home > Blog > Pancreas > Cancer > સ્વાદુપિંડનું કેન્સર

સ્વાદુપિંડ (Pancreas) એ પાચન અને રક્તમાં ગ્લુકોઝનું સ્તર નિયંત્રિત કરવા માટે જવાબદાર મહત્વપૂર્ણ અંગ છે. જ્યારે સ્વાદુપિંડમાં અસામાન્ય કોષોની વૃદ્ધિ થાય છે, ત્યારે તે સ્વાદુપિંડના કેન્સર (Pancreatic Cancer)નું રૂપ ધારણ કરે છે. 
 
આ રોગના શરુઆતના તબક્કામાં લક્ષણો સામાન્ય હોય છે, જેનાથી સમયસર રોગ પકડવો મુશ્કેલ બને છે. જો કે, યોગ્ય નિદાન અને સારવાર દ્વારા રોગને નિયંત્રણમાં રાખવું શક્ય છે. આ લેખમાં આપણે સ્વાદુપિંડના કેન્સરના મુખ્ય લક્ષણો, કારણો, ઉપચાર અને નિદાન પદ્ધતિઓ વિશે વિગતવાર જાણશો.

સારાંશ (Summary)

સ્વાદુપિંડનું કેન્સર એ એવા રોગોમાંનું એક છે, જેનું શરુઆતી તબક્કામાં નિદાન કરવું ખૂબ મુશ્કેલ હોય છે. આ રોગ પ્રાથમિક તબક્કામાં ખાસ લક્ષણો દર્શાવતો નથી, જેના કારણે મોટાભાગના કિસ્સામાં કેન્સર અત્યંત ગંભીર બની જાય છે. જો કે, યોગ્ય સમય પર સારવાર અને જીવનશૈલીમાં સુધારો લાવવાથી રોગ પર નિયંત્રણ મેળવી શકાય છે.
સ્વાદુપિંડના કેન્સરના મુખ્ય કારણોમાં ધુમ્રપાન, વધુ આલ્કોહોલનું સેવન, ચરબીયુક્ત આહાર અને લાંબા સમયથી પેન્ક્રિયાટિટિસ (Pancreatitis) જેવી સમસ્યાઓ શામેલ છે.
મોટાભાગના કેસોમાં મુખ્ય લક્ષણોમાં પેટના ઉપરના ભાગમાં દુખાવો, અચાનક વજન ઘટવું, ભૂખમાં ઘટાડો અને આંખોની સફેદી તેમજ ત્વચા પર પીળાશ આવવું શામેલ છે.
સ્વાદુપિંડના કેન્સરનું નિદાન માટે CT સ્કેન, MRI, એન્ડોસ્કોપી અને બાયોપસી જેવા નિદાન પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જેનાથી રોગની તીવ્રતા જાણી શકાય.
સ્વાદુપિંડનું-કેન્સર

તથ્યો (Facts)

વધુ જાણો (Know More)

લક્ષણો (Symptoms)

કારણો (Causes)

નિદાન (Diagnosis)

સારવાર (Treatments)

સારવાર નાં વિકલ્પો અને પરિણામોનું ટેબલ (Treatment Options and Outcomes Table)

સ્વાદુપિંડના કેન્સર માટે ઉપલબ્ધ ઉપચાર પદ્ધતિઓ રોગના તબક્કા અને દર્દીની શારીરિક સ્થિતિ પર આધારિત હોય છે. શરૂઆતના તબક્કામાં શસ્ત્રક્રિયા વધુ અસરકારક સાબિત થાય છે, જ્યારે આગળના તબક્કામાં કેમોથેરાપી, રેડિયોથેરાપી અને પૅલિયેટિવ કેર ઉપયોગી થાય છે. નીચેના ટેબલમાં વિવિધ ઉપચાર વિકલ્પો, તેમના સંકેત, આડઅસરો અને અપેક્ષિત પરિણામોની વિગત આપવામાં આવી છે.
સારવાર હેતુ સામાન્ય આડઅસરો અપેક્ષિત પરિણામો
શસ્ત્રક્રિયા (Surgery) જ્યાં કૅન્સર મર્યાદિત હોય અને સ્વસ્થ ટિસ્યુ પ્રાથમિક ભાગમાં હોય. દુખાવો, થાક, પુનઃપ્રાપ્તિમાં લાંબો સમય લાગે. પ્રાથમિક ટુમરમાથી રોગ દૂર કરાય તો ગાંઠ દૂર થઈ રોગ નિયંત્રણ થાય.
કેમોથેરાપી (Chemotherapy) કૅન્સર ફેલાયેલ હોય ત્યારે કૅન્સરના કોષોને નષ્ટ કરવા માટે. ઉલ્ટી, થાક, વાળ પડવું, હિમ્યુનિટી ઘટવું. કૅન્સરના ફેલાવાને થોભીને લક્ષણોમાં રાહત મળે.
રેડિઓથેરાપી (Radiotherapy) શસ્ત્રક્રિયા પહેલાં કે પછી ટ્યુમરના કદમાં ઘટાડો કરવા માટે. ત્વચા પર લાલચટ્ટા, બળતરાં, થાક. કૅન્સરના કદમાં ઘટાડો થાય અને દર્દીને પીડામાં રાહત મળે.
ટાર્ગેટેડ થેરાપી (Targeted Therapy) ચોક્કસ પ્રકારે કૅન્સરના કોષોને નિશાન બનાવીને નષ્ટ કરવું. ત્વચામાં રેશિસ, ખાંસી, મલસાણી. સ્વસ્થ કોષોને ઓછી અસર થાય અને પરિણામ વધુ સારું થાય.
ઇમ્યુનોથેરાપી (Immunotherapy) જ્યાં રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવાની જરૂર હોય. થાક, તાવ, ત્વચામાં ફેરફાર. લાંબા ગાળે રોગ નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.
એબ્લેશન થેરાપી (Ablation Therapy) જ્યાં શસ્ત્રક્રિયા શક્ય ન હોય અને ગાંઠ નષ્ટ કરવી જરૂરી હોય. હલકો દુખાવો અને બળતરાં. ગાંઠના કદમાં ઘટાડો થઈ લક્ષણોમાં રાહત મળે.
એમ્બોલાઇઝેશન થેરાપી (Embolization Therapy) જ્યાં ગાંઠ સુધી જતાં રક્તપ્રવાહને અવરોધવાની જરૂર હોય. થાક, તાવ, સંભવિત છૂટકેશન. ગાંઠના કદમાં ઘટાડો થાય અને કૅન્સરના ફેલાવામાં ઘટાડો થાય.
પેલિયેટિવ કેર (Palliative Care) જ્યાં કૅન્સર માટે મુખ્ય ઉપચાર શક્ય ન હોય ત્યાં પીડા ઘટાડવા માટે. ખાસ આડઅસરો નથી. દર્દીની જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો થાય અને પીડામાં રાહત મળે.
પોષણ સંમર્થન (Nutritional Support) જ્યાં દર્દી પોષણ જાળવી શકતો નથી ત્યાં સહાય પૂરી પાડવી. ખાસ આડઅસરો નથી. ENERGY જાળવવામાં ઉપચાર વધુ અસરકારક બને છે.
ક્લિનિકલ ટ્રાયલ (Clinical Trial) નવી દવાઓ અથવા ઉપચાર પદ્ધતિઓને પરીક્ષણ માટે ગોઠવવી. અસામાન્ય આડઅસરો થઈ શકે છે. નવા ઉપચારથી જીવનકાળમાં સુધારો થવાની શક્યતા રહે છે.

તમારા ડોક્ટરને પૂછવા જેવાં પ્રશ્નો

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો

સ્વાદુપિંડનું કેન્સર એ રોગ છે, જેમાં સ્વાદુપિંડના કોષો બેકાબૂ રીતે વધે છે અને ગાંઠ બને છે, જે આગળ જતાં નજીકના અવયવો પર અસર કરી શકે છે.

આ કેન્સરનો મુખ્ય કારણ ધુમ્રપાન, વધુ આલ્કોહોલનું સેવન, લાંબા સમયથી પેન્ક્રિયાટિટિસ અને પરિવારમાં કેન્સરનો ઇતિહાસ છે.

પ્રારંભિક તબક્કામાં લક્ષણો સામાન્ય હોય છે, જેમ કે પેટમાં દુખાવો, અચાનક વજન ઘટાડો, ભૂખમાં ઘટાડો અને ત્વચા પર પીળાશ આવવી.

હા, કારણ કે આ રોગ પ્રાથમિક તબક્કામાં લક્ષણો ન દર્શાવતા મોડા તબક્કામાં પકડાય છે, જેનાથી તેનું નિયંત્રણ મુશ્કેલ બને છે.

CT સ્કેન, MRI, એન્ડોસ્કોપી અને બાયોપસી જેવા અદ્યતન નિદાન પદ્ધતિઓ દ્વારા રોગની સ્થિતિ અને તબક્કાનું નિદર્શન કરવામાં આવે છે.

શરૂઆતના તબક્કામાં શસ્ત્રક્રિયા શ્રેષ્ઠ ઉપચાર છે, જ્યારે પાછળના તબક્કામાં કેમોથેરાપી, રેડિયોથેરાપી અને પૅલિયેટિવ કેર ઉપયોગી છે.

હા, વધુ ENERGY માટે દ્રાવ્ય આહાર, તંદુરસ્ત ખોરાક અને વ્યસનમુક્તિ ખૂબ જરૂરી બને છે, જેથી શરીર આરોગ્યમય રહે.

ઉપચાર દરમિયાન ટ્યૂબ ફીડિંગ અથવા પૌષ્ટિક દ્રાવ્ય પદાર્થો મહત્વપૂર્ણ છે, કેમ કે પાચનતંત્ર નબળું પડવાનું જોખમ રહે છે.

હા, જો પરિવારના સભ્યોમાં કેન્સરનો ઇતિહાસ હોય, તો સંભાવના વધી જાય છે, અને શક્ય તેટલું સ્ક્રીનિંગ કરાવવું જોઈએ.

તંદુરસ્ત જીવનશૈલી અપનાવવી, વધુ આલ્કોહોલ અને ધુમ્રપાનનું સેવન ટાળવું, તેમજ તાજાં શાકભાજી અને ફળોથી ભરપૂર આહાર લેવો જોઈએ.

Reader Interactions

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Dr Harsh Shah Robotic Cancer Surgeon

ડૉ. હર્ષ શાહ

MS, MCh (GI cancer Surgeon)

ડૉ. હર્ષ શાહ અમદાવાદના એક પ્રખ્યાત જી.આઈ અને એચ.પી.બી રોબોટિક કેન્સર સર્જન છે. તેઓ ભોજન નળી, પેટ, લીવર, પેન્ક્રિઆસ, મોટા આંતરડા, મલાશય અને નાના આંતરડા નાં કેન્સરનો ઇલાજ કરે છે. તેઓ એપોલો હોસ્પિટલમાં ઉપલબ્ધ છે.

5/5 - (11 reviews)
Dr. Harsh J Shah

Exclusive Health Tips and Updates